ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ

Πριν το κλείσιμο της εργασίας μας, ζητήθηκε από τους μαθητές να επιλέξουν όποιο απόσπασμα τους άρεσε περισσότερο και να το παρουσιάσουν με τη μορφή βιβλιοκριτικής. Δυστυχώς μας έλειπαν πολλοί μαθητές που έλειπαν σε προγραμματισμένη διδακτική επίσκεψη. Παρουσιάζονται παρακάτω τα κείμενα, που απέδωσαν οι μαθητές…

Γ. Βιζυηνού, «Ποίος ήτο ο φονεύς του αδερφού μου»

Το μυθιστόρημα «Ποιος ήτο ο φονεύς του αδερφού μου» είναι κατά κύριο λόγο αστυνομικό , ωστόσο διαφαίνεται εμφανώς ο ψυχογραφικός του χαρακτήρας . Το βιβλίο αρχίζει με έναν φόνο . Έχει πεθάνει ο αδελφοποιτός του Κιαμήλ και έτσι , όπως πρόσταζε η παράδοση , ο Κιαμήλ έπρεπε να πάρει εκδίκηση για αυτόν τον φόνο . Με μια σειρά από σχεδόν τραγελαφικά γεγονότα , ο Κιαμήλ σκοτώνει τον λάθος άνθρωπο , τον Χρηστάκη , τον αδερφό του Βιζυηνού . Τέτοια είναι όμως η μοίρα του Κιαμήλ, ώστε δε γνωρίζει ότι έχει σκοτώσει το γιο αυτής που θεωρεί δεύτερη μάνα του και η οποία τον είχε περιθάλψει όταν ήταν βαριά άρρωστος . Με μια σειρά από παραστατικές περιγραφές και ζωντανούς διαλόγους ο Βιζυηνός καταλαβαίνει τελικά πως ο Κιαμήλ είναι αυτός που σκότωσε τον αδερφό του.

 Ένα εντελώς ρεαλιστικό κείμενο με πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα αστυνομική πλοκή πραγματεύεται με έξυπνο τρόπο θέματα της καθημερινότητας . Οι χαρακτήρες απλοί και αληθινοί σε συγκλονίζουν και αναδύουν στην επιφάνεια τα πιο βαθιά σου συναισθήματα. Οι γρήγορες εναλλαγές προσώπων , οι ζωντανοί διάλογοι και το εκφραστικό ύφος το κάνουν σίγουρα ανεκτίμητο . Είναι ένα αφήγημα που σε εκπλήσσει ευχάριστα με την αγαθότητα , την ειλικρίνεια και την ευγένεια των χαρακτήρων και μέχρι το τέλος πολλοί θα συγκινηθούν , θα ευαισθητοποιηθούν μιας και το κοινωνικό μήνυμα είναι εμφανές . Προσωπικά ,θεωρώ πως ο Βιζυηνός έχει δημιουργήσει ευφάνταστα και με μεγάλη οξυδέρκεια την πλοκή των έργου , τους χαρακτήρες , τις σχέσεις και τα συναισθήματα που αναπτύσσονται μεταξύ τους προβάλλοντας το αναπόφευκτο της μοίρας που επηρεάζει την συμπεριφορά και τις πράξεις των ανθρώπων . Παρότι γραμμένο σε καθαρεύουσα , αξίζει να το διαβάσει κανείς !!!

Μοσχοπούλου Σoφία

Είναι το διήγημα του Βιζυηνού που περιγράφει την εναγώνια αγάπη της μητέρας για τον ξενιτεμένο της γιο και την οδύνη και απελπισία της για τον ανεξήγητο θάνατο του άλλου της γιου. Στη φάση αυτή της ιστορίας εμφανίζεται η Τουρκάλα με το γιο της, τον Κιαμήλ. Το γεγονός περιγράφεται λεπτομερειακά, ενώ στη συνέχεια της αφήγησης αποκαλύπτεται ότι ο ταχυδρόμος τον οποίο σκότωσε ο Κιαμήλης δεν ήταν ο Χαραλάμπης, αλλά ο Χρηστάκης που τον είχε αντικαταστήσει εκείνες τις μέρες στη δουλειά. Η αποκάλυψη είναι τρομερή και ο Κιαμήλ χάνει τα λογικά του. Παρακαλεί το συγγραφέα – αδερφό του Χρηστάκη- να μην το πει στη μητέρα του και όταν αποφυλακίζεται γίνεται, για να εξιλεωθεί, άβουλος και άφωνος δούλος της και αφοσιώνεται στη δούλεψή της. Είναι μια απίστευτη ιστορία που συγκινεί όλο τον κόσμο. Ειδικά το ότι αγαπάει τόσο πολύ μια άγνωστη γυναίκα που τον βοήθησε, την οποία ο Κιαμήλης δεν θέλει με κανέναν τρόπο να απογοητεύσει.

Νταϊάνα Λίκο

Στο διήγημα «Ποίος ήτο ο φονεύς του αδερφού μου», το οποίο αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα, ο συγγραφέας, Γ. Βιζυηνός, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα δραματικότητας, αλλά και ευαισθησίας.

                Το διήγημα μιλά για μια μάνα, που είχε τρεις γιούς, και ο ένας ήταν στην ξενιτιά. Αυτός ήταν και ο καημός της, που δεν μπορούσε να τον δει και να τον αγκαλιάσει. Ο γιος της σκοτώθηκε από τον Τούρκο που είχε περιμαζέψει και τον θεωρούσε παιδί της, όμως στη πραγματικότητα ήταν ο φονιάς του γιού της, κάτι που ποτέ δεν έμαθε. Αναζητά να βρει το φονιά του γιου της, όμως δε φαντάζεται ότι είναι ο Τούρκος που τόσο πολύ αγαπάει.

                 Η πλοκή του διηγήματος είναι σύνθετη και η ατμόσφαιρά του είναι βαριά και καταθλιπτική. Το διήγημα, από τις εκδόσεις Καστανιώτη, είναι αξιόλογο όσο και δραματικό, κάτι που αξίζει να διαβάσει κανείς.

Σ. Μυριβήλη, «Η μυστική παπαρούνα»

Η «μυστική παπαρούνα» είναι απόσπασμα από το αντιπολεμικό έργο του Στρατή Μυριβήλη «Η ζωή εν τάφω». Ο συγγραφέας με παραστατικό τρόπο παρουσιάζει τις επιπτώσεις από τον πόλεμο των χαρακωμάτων στο Μακεδονικό μέτωπο. Διαγράφεται μέσα από καταθλιπτική ατμόσφαιρα η κατάσταση ενός τραυματία του πολέμου, που υποφέρει από ένα τραύμα στο πόδι του.

                Όμως αναπαρίσταται με αισιόδοξο τρόπο η εικόνα μιας παπαρούνας. Είναι φανερή η προσπάθεια του στρατιώτη να την προστατέψει.

                Ο συγγραφέας αφήνει τη συνέχεια στη φαντασία του αναγνώστη.

Αργυρώ Λαφατζή

Μ. Καραγάτση, Τα χταποδάκια, 1936

Επιλέγοντας έναν έξυπνο, αλλά λιτό τίτλο, ο Μ. Καραγάτσης μας παρουσιάζει έμμεσα το περιεχόμενο του αξιόλογου και άρτιου διηγήματός του. Έτσι μας παρουσιάζεται με γνώση και ρεαλισμό η ζωή της επαρχιακής κοινωνίας, το συγκεκαλυμμένο φαινόμενο του ρατσισμού και οι σκληρές όψεις της καθημερινότητάς μας.

                Ήρωας ο Παναγιωτάκης που βιώνει την εχθρική συμπεριφορά των συγχωριανών του και μαζί με αυτόν συμπάσχουμε κι εμείς ως αναγνώστες. Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στο γλαφυρό  και παραστατικό ύφος με το οποίο μας αναπαριστά τα γεγονότα. Με αυτόν τον τρόπο γινόμαστε μάρτυρες του ρατσιστικού φαινομένου και προσγειωνόμαστε λόγω της ψυχρής ανθρώπινης συμπεριφοράς , που ίσως μέχρι τώρα να μην είχαμε προσέξει.

                Ο διάλογος, οι γρήγορες εναλλαγές προσώπων κυριαρχούν στο διήγημα. Διαβάζοντας λοιπόν αυτό το διήγημα μας μένει το αίσθημα της συγκίνησης, της λύπης και ίσως μετά την ανάγνωσή του να καταφέρει ο Καραγάτσης να μας απαλλάξει από τυχόν ρατσιστικά στερεότυπα.            

 Νίκη Λαγού

Το διήγημα του Μ.  Καραγάτση διαδραματίζεται σε μια κλειστή αγροτική κοινωνία, η οποία αντιμετωπίζει ρατσιστικά τον αλκοολικό του χωριού τον Παναγιωτάκη, παρόλες τις καλές προθέσεις που είχε, να  τους κεράσει τα χταποδάκια του, για να εξαγοράσει με αυτόν τον τρόπο τη συντροφιά τους.  Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας θέλει να φανερώσει τις ρατσιστικές διαθέσεις των ανθρώπων απέναντι στο διαφορετικό. Ο τίτλος του διηγήματος είναι σκόπιμος και εύστοχα επιλεγμένος και θέλει να δείξει ότι οι άνθρωποι δεν ξεχωρίζουν τις προθέσεις κάποιου , αλλά συνεχίζουν να τον αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο, ανάλογα με την ομάδα στην οποία τον έχουν κατηγοριοποιήσει.

Λάμπρος Μπατζικώστας

Ο Πατούχας είναι ένα πρωτότυπο έργο της νεοελληνικής μας πεζογραφίας. Ο τίτλος του έργου είναι εύστοχος, διότι περιγράφει αυτόν το λίγο ανισόρροπο νέο. Περιγράφει την προσαρμογή του Πατούχα, το κεντρικού ήρωα στη ζωή του χωριού. Είναι ένας νέος που κάνει κουζουλάδες, που σταμάτησε το σχολείο, γιατί έτρωγε ξύλο και είναι αμόρφωτος. Η ατμόσφαιρα του διηγήματος είναι άλλοτε φιλική και άλλοτε απόμακρη.

                Το έργο εξελίσσεται στην Κρήτη και μαγνητίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθώς  αγγίζει πολλές πτυχές: τον κοινωνικό αποκλεισμό, την κοινωνία της Κρήτης, που παρουσιάζεται μέσα από τον ηθογραφικό χαρακτήρα του έργου: βλέπουμε το προξενιό, τις καθημερινές συνήθειες της ζωής του νησιού, το χρώμα της κρητικής κοινωνίας.

                Ο διάλογος είναι ζωντανός, οι κουζουλάδες του Πατούχα σε κάνουν να νιώσεις συναισθήματα απερίγραπτα. Η πλοκή του έργου είναι πρωτότυπη και συγχρόνως έξυπνη. Είναι ένα έργο αξιόλογο, διδακτικό, ζωντανό, νεανικό.  Με το να το διαβάσετε δε θα χάσετε, αντιθέτως θα εντυπωσιαστείτε.

Ο κριτικός πεζογραφίας, Γιάννης Μπατζικώστας

Ο Πατούχας είναι ένα πρωτότυπο έργο της νεοελληνικής μας πεζογραφίας. Αναφέρεται σε έναν αμόρφωτο  νέο που ξεχωρίζει από τους συγχωριανούς του. Το ελάττωμά του ήταν ότι είχε κλειστεί στον εαυτό του και ότι προτίμησε τη ζωή στο βουνό, απομονωμένος από την κοινωνία και τον κόσμο.  Στο κείμενο υπάρχει πλούτος συναισθημάτων, για τα οποία αξίζει να το διαβάσει κανείς…

Γιάννης Μακρής

Ο Πατούχας είναι ένας νεαρός που ζούσε στα βουνά για πολλά χρόνια. Ο στόχος του συγγραφέα είναι να μας παρουσιάσει την κοινωνία της Κρήτης, όπου ζει ο ήρωας του βιβλίου. Έτσι παρουσιάζεται ο τρόπος ζωής των ανθρώπων της υπαίθρου. Η ιστορία διαδραματίζεται στο Βιάννο της Κρήτης το 1863.

                Ο Πατούχας είναι ένας πρωτόγονος νεανίας που ζούσε στα βουνά μαζί με τα πρόβατα για 10 χρόνια  και όταν γύρισε στο χωριό του, φερόταν σα ζώο. Αφού κατέβηκε από το βουνό, ο πατέρας του ήθελε να τον προξενέψει με μια κοπέλα, αλλά αυτός είχε στο μυαλό του μια άλλη, που δεν τον ήθελε. Τα πρόσωπα του έργου είναι ο Πατούχας, ο πατέρας του, ο Τερερές, ο αντίζηλός του, η Πηγιώ, η κοπέλα που τελικά παντρεύτηκε, η Μαργή, η κοπέλα που του έκανε νάζια, και η μάνα της Μαργής, που ήθελε τον Πατούχα για λογαριασμό της.

                Είναι ένα διήγημα που η γλώσσα του είναι πλούσια σε κρητικούς ιδιωματισμούς. Κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη με τη φρεσκάδα και το χιούμορ του.

Κωνσταντίνος Κορινιώτης

Α. Παπαδιαμάντη, «Το μοιρολόι της φώκιας»

Ο τίτλος του διηγήματος ταιριάζει απόλυτα στο περιεχόμενο του διηγήματος. Το διήγημα είναι ένα από τα ωραιότερα του  Παπαδιαμάντη, του αξιόλογου πνευματικού ανθρώπου της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

                Μας μιλάει για ένα μικρό κορίτσι, που έμενε με τη μητέρα και τη γιαγιά της, μια γιαγιά που είχε θάψει πολλά από τα παιδιά της.  Το κορίτσι, η Ακριβούλα, βγήκε μια μέρα για να βρει τη γιαγιά της και ακολούθησε τον ήχο από τη φλογέρα που έπαιζε ένας βοσκός. Μόλις άρχισε να νυχτώνει, το κορίτσι δεν έβλεπε καλά και έπεσε από έναν γκρεμό στη θάλασσα. Τότε μια φώκια τη μοιρολόγησε πριν τη φάει. «Και η γιαγιά μοιρολογάει ακόμα τα γενοβόλια τα παλιά της…»

                Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι τραγικοί: η Ακριβούλα, η γιαγιά, η φώκια… και ο βοσκός αγνοεί τα πάντα.

Το σκηνικό διαγράφεται ζωντανά, η ατμόσφαιρα μελαγχολική…

Αουρέλα Λάλα

Το μοιρολόγι της φώκιας αναφέρεται στην ιστορία μιας άτυχης μάνας, που έχασε τα πέντε παιδιά της και ζει μόνο με την κόρη και τα εγγόνια της. Στόχος του συγγραφέα είναι να καλλιεργήσει το συναίσθημα της συγκίνησης. Το υλικό του το αντλεί από το νησί του τη Σκιάθο, από τις φτωχογειτονιές της υπαίθρου. Με την αφήγηση και την περιγραφή αποκαλύπτεται η τραγικότητα των πρωταγωνιστών του διηγήματος: της γριάς Λούκαινας και της εγγονούλας της, της Ακριβούλας. Την τραγικότητά τους διαγράφουν τα υπόλοιπα πρόσωπα του διηγήματος, ο βαρκάρης, ο βοσκός, αλλά και η φώκια, η οποία μοιρολόγησε το μικρό κορίτσι πριν το φάει...

Αθανάσιος Κωστούλας